(Απόσπασμα από την ομιλία στην εκδήλωση του Κυπριακού Συνδέσμου Παιδικού – Νεανικού Βιβλίου, κατά την οποία απονεμήθηκε τιμητική πλακέτα στην Νίτσα Σολομωνίδου)
Η πρώτη της ανάσα ήτανε το άρωμα των λευκών ανθών της πορτοκαλιάς και της λεμονιάς...
Μεγάλωσε ανάμεσα στις αλλεπάλληλες παραλλαγές του πράσινου και στις γαλάζιες αποχρώσεις τ’ ουρανού και της θάλασσας...
Απόθεσε στην αγκαλιά του απαλού κύματος τα νεανικά της όνειρα, τυλιγμένα στα μεταξωτά κεντίδια της καρδιάς της, ίδια μ’ εκείνα που έπλεκε με το βελονάκι η γιαγιά της...
Ορίζοντάς της ο ανοιχτός ορίζοντας της θάλασσας της Λαπήθου...
Της Λαπήθου, της γενέτειράς της, που τόσο πολύ αγάπησε.
«Μπλεγμένο το δίκτυ στ’ όνειρο...
Μέσ’ τ’ όνειρο η πεθυμιά μου... Ελπίδα.
Μια η λαχτάρα, μια η χαρά
«Λάπηθος», ξεχωριστή Πατρίδα!
Μέσα σ’ αυτούς τους τέσσερις στίχους που έγραψε, περικλείνει όλα τα συναισθήματά της για τη Λάπηθό της.
Είναι η Νίτσα Σολομωνίδου - Αναστασίου, μια εξαιρετική γυναίκα και λογοτέχνης, που τιμούμε σήμερα... Σήμερα που η εκδήλωσή μας είναι αφιερωμένη στην παγκόσμια ημέρα της Γυναίκας.
Γεμάτη όνειρα, λοιπόν, η νεαρή Νίτσα Σολομωνίδου, αφού αποφοιτά από το Ελληνικό Γυμνάσιο Λαπήθου, μπαίνει στην Παιδαγωγική Ακαδημία Κύπρου και γίνεται δασκάλα. Διδάσκει με πολύ μεράκι στα σχολεία της επαρχίας Κερύνειας. Παντρεύεται το δάσκαλο Αντρέα Αναστασίου και αποκτά ένα χαριτωμένο αγοράκι, τον Τάσο, που ονειρεύεται να το δει να τρέχει χαρούμενο στα μοσχομυρισμένα δρομάκια της Λαπήθου... Όμως η Μοίρα γράφει άλλα στα τεφτέρια της... Η τουρκική εισβολή καταποντίζει στους μαύρους βυθούς τα όνειρά της και της κόβει τα φτερά..
Η Νίτσα Σολομωνίδου βρίσκεται στις ελεύθερες περιοχές μ’ ένα παιδί στην αγκαλιά και αγωνίζεται να ξαναχτίσει από το μηδέν τη ζωή της.
Συνεχίζει να εργάζεται ως δασκάλα σε χωριά της ελεύθερης Κύπρου και της Λευκωσίας. Η αδικία εις βάρος της πατρίδας, η αγάπη και ο καημός της Λαπήθου κυριαρχούν μέσα στην ψυχή της... αλλά ταυτόχρονα η Ελπίδα για επιστροφή θεριεύει μέσα της, μετατρέπεται σε ακλόνητη πίστη και μεταλαμπαδεύεται στους μαθητές της, μαζί με όλες τις άλλες αξίες, που ακούραστη τους μεταδίδει...
Ασχολείται με την ποίηση για παιδιά, το παιδικό διήγημα και το παιδικό θέατρο το οποίο και διδάσκει, με μεγάλο πατριωτικό πάθος, σε σχολικές γιορτές και άλλες εκδηλώσεις, ως το τέλος της διδασκαλικής της πορείας.
Πρωτοεμφανίζεται στα συγγραφικά δρώμενα του τόπου μας το 1980 με το έργο της «Γυρισμός», παιδικό μυθιστόρημα, που βραβεύτηκε με Α΄ βραβείο για ανέκδοτο έργο, από το Σύνδεσμο Παιδικού-Νεανικού Βιβλίου, Α΄ βραβείο Κ.Ι.Μ.Α και Α΄ βραβείο από το Υπουργείο Παιδείας και πολιτισμού για την εικονογράφηση που έκανε ο Αντρέας Λαδόματος.
Μετά το πρώτο της αυτό βιβλίο για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα νιώθουμε την απουσία των βιβλίων της Νίτσας Σολομωνίδου. Είναι τότε που η μοίρα την χτυπά πάλι και χάνει τον αγαπημένο της σύζυγο, ο οποίος βρισκόταν πάντα στο πλευρό της και χαιρόταν με τις λογοτεχνικές της δραστηριότητες, κυρίως κάθε που βραβεύονταν τα έργα της κι ένιωθε περήφανος για τη σύζυγό του.
Όλο αυτό το διάστημα που η Νίτσα Σολομωνίδου απουσιάζει με τα βιβλία της, δρα και γράφει κρυμμένη πίσω από το πένθος και τον πόνο της.
Έτσι βρίσκεται με πολλά λογοτεχνικά έργα στα χέρια της, τα περισσότερα βραβευμένα:
α) «Κύπρια Μάνα». Βραβείο Συνδέσμου Φιλίας Ελλάς-Κύπρου, το 1981.
β) «Μορφές», διηγήματα για μεγάλους. Α΄ βραβείο Εθνικής Εταιρείας Λογοτεχνών Κύπρου, 1983.
γ) «Τ’ αρχαία», βραβείο παιδικού διηγήματος του Πνευματικού Πρακτορείου Γιοχάνεσπουρκ, 1989.
Παράλληλα φροντίζει και για την ανατροφή του μοναχογιού της, του Τάσου, που είναι η μόνη της παρηγοριά. Να μην του λείψει τίποτε, να τον μορφώσει... Σήμερα είναι ικανοποιημένη επειδή ευτύχησε να τον δει έναν σπουδαίο γιατρό, έτσι όπως το ονειρεύτηκε.
Το 1993 εμφανίζεται και πάλι στο χώρο των εκδόσεων, με το βιβλίο της «Φλογισμένες Καρδιές», για ν’ ανανεώσει την τροφοδότηση της Ελπίδας στα παιδιά.
Ακολουθεί το βιβλίο «Οι Φωτιές», το 1998, μυθιστόρημα για παιδιά 11-16 χρόνων, το οποίο βραβεύτηκε με πανελλήνιο βραβείο του νομού Καρδίτσας.
Παρατηρούμε ότι το κάθε της διήγημα, ποίημα, θεατρικό ή μυθιστόρημα είναι πλημμυρισμένο από Κερύνεια, Πενταδάκτυλο, λεμονανθούς μπλεγμένα στ’ όνειρο της Λευτεριάς.
Μέσ’ από τις σελίδες των βιβλίων της σκιαγραφείται και ο χαρακτήρας της Νίτσα Σολομωνίδου. Ήθος, αξίες, αρχές, αγάπη για την εργασία της, αγάπη για το συνάνθρωπο και κυρίως τα παιδιά... Αξιοπρέπεια, ψυχικό μεγαλείο και μια ξεχωριστή αρχοντιά τόσο εσωτερική όσο κι εξωτερική που πηγάζει από προγονικό αίμα...
Ένας δυναμικός, ατσάλινος χαρακτήρας, που ωστόσο κρύβει μια σπάνια ευαισθησία. Μα πάνω απ’ όλα είναι εκείνη η βαθιά αγάπη, η αγιάτρευτη νοσταλγία για την πατρίδα, ο νόστος, που εκδηλώνεται με ακράτητο πάθος και μια έμφυτη ορμή που καταλήγει πάντα στο ίδιο σημείο αναφοράς στην επιστροφή!
Η Νίτσα Σολομωνίδου ΔΕΝ ελπίζει για επιστροφή, ΔΕΝ εύχεται καν, γιατί μέσα της κυριαρχεί ακλόνητη η ΣΙΓΟΥΡΙΑ!
Προσέξτε! Δεν προσεύχεται ν’ αξιωθεί να γυρίσει στην ελεύθερη Λάπηθο, αυτό το ’χει σίγουρο! Λέει στο ποίημα της με τίτλο «προσευχή»:
«Κύριε..., ακόνισε τη Μνήμη μας, ποτέ να μην ξεχάσει....
Κύριε..., μη μας αφήσεις να βουλιάξουμε στη λήθη....
.
Γιατί:.
... την ώρα που βρόντησε ο ουρανός και σκόρπισε μολύβι πένθους,
....την ώρα εκείνη θέλουμε πάντα μαζί μας να κρατούμε.
..........................................................................................................
«Κύριε, ακόνισε τη Μνήμη μας, ποτέ να μην ξεχάσει...»
Ας μου επιτραπεί να προσθέσω κι εγώ στην «προσευχή» της Νίτσας Σολομωνίδου...
Κύριε,
Φύλαέ την να είναι πάντα καλά, να δημιουργεί, να μας χαρίζει τ’ αξιόλογα έργα της και να μας εμψυχώνει.
Κύριε,
Φύλαέ την, ν’ αξιωθεί να πατήσει στην Ελεύθερη πατρίδα και να νιώσει ως τα κατάβαθα της ψυχής της το άρωμα των λεμονανθών.
Αγνή Χαραλάμπους
Φιλόλογος-συγγραφέας